"Αν υπάρχει μια πόλη στον κόσμο που να προκαλεί τόσο θαυμασμό και τέτοιες συγκινήσεις για εκείνο που ήταν και γι’ αυτό που ακόμα είναι, ε, αυτή είναι η Βενετία!ΚΕΙΜΕΝΟ: MAPIA AΘANAΣIOY
Η πρώτη εντύπωση αλησμόνητη, καθώς χαράματα το βαπόρι πλησιάζει αργά από τον δίαυλο, το μεγάλο κανάλι, μέσα στην ομίχλη, που σκεπάζει σαν πέπλο τη γοητευτική πόλη - μια εικόνα εκτός συναγωνισμού. Από μακριά διακρίνονται τα τεράστια πάνελ στην πλατεία του Αγίου Μάρκου, στη Μαρτσιάνα, σε όλο το μήκος της Ρίβα Ντελί Σκιαβόνι, κοντά στη γέφυρα των στεναγμών, με τα προγράμματα εκδηλώσεων.
Αναπόσπαστο κομμάτι της πολυσήμαντης ιστορίας της Βενετίας, το καρναβάλι ριζώνει κάπου δέκα αιώνες πίσω, όταν η Καθολική Εκκλησία, επιχειρώντας να δώσει στο Πάσχα την ιδιαίτερη σημασία του, προσδιόρισε ημερολογιακά τις γιορτές, οριοθετώντας το σαν μια περίοδο απαραίτητης εκτόνωσης με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και διάρκεια.
ΓIOPTH ME IΣTOPIA
Ο όρος «Carneval» στα ιταλικά, άλλωστε, έβρισκε την πρωταρχική του εξήγηση στην κατανάλωση κρέατος -Carne Vale- που χαρακτηρίζει ακόμα την Αποκριά και τις κάθε μορφής απολαύσεις, που προηγούντο της μεγάλης νηστείας του Πάσχα. Με τον καιρό, στη Βενετία, το καρναβάλι πήρε εκρηκτικές διαστάσεις. Διαρκούσε από έξι μήνες έως ένα χρόνο. Ολα επιτρέπονταν στην πόλη της χλιδής και του πλούτου, με τις «ευλογίες» της θρησκευτικής και κοσμικής εξουσίας, των δόγηδων, που είχαν επιτρέψει και τη χρήση της μάσκας. Από τον 12ο ώς τον 18ο αιώνα, που κατέρρευσε ως θεσμός το καρναβάλι, μαζί με τη δημοκρατία, η Βενετία -εκτός των άλλων- είχε γίνει συνώνυμη των απολαύσεων, προσελκύοντας την αριστοκρατία της Ευρώπης, ενώ ο λαός «κατανάλωνε» τις ίντριγκες και τα πάθη των μεγάλων οικογενειών.
Διόλου τυχαίο μάλιστα, που η μάσκα στη Βενετία, πεμπτουσία της μεταμφίεσης, πρωτοφορέθηκε από τους ευγενείς, για να μπορούν να μπαινοβγαίνουν ανενόχλητοι σε λαϊκές γειτονιές και στέκια, θέατρα και μοναστήρια. Γνωστοί και οι καρδιοκατακτητές της Ευρώπης, σαν τον Τζάκομο Καζανόβα, που έγραψε ιστορία στη Βενετία ξελογιάζοντας το «αδύναμο φύλο» - ειδικά τις καλόγριες, αφού τα μοναστήρια φιλοξενούσαν και χορούς! (Ολη η ατμόσφαιρα έχει αποδοθεί έξοχα στον «Καζανόβα» του Φεντερίκο Φελίνι.) Ωσπου ήρθαν οι Αυστριακοί και ύστερα οι Γάλλοι με τον Ναπολέοντα, και έβαλαν τέλος στο καρναβάλι.
Επρεπε να φτάσουμε στη δεκαετία του 1970, για να αναβιώσει και πάλι, από μια ομάδα ανθρώπων που θέλησαν να επιστρέψουν τη χαμένη ιστορική αίγλη της πόλης με το καρναβάλι.
HMEPEΣ EKΣTAΣHΣ
Κάθε χρόνο, δέκα ημέρες πριν από τη Σαρακοστή, κορυφώνονται οι εκδηλώσεις, που έχουν ήδη αρχίσει από τον Οκτώβριο. Η Βενετία, μετατρέπεται απ' άκρη σ' άκρη -και με τα νησιά της λιμνοθάλασσας Μουράνο, Μπουράνο, Τορτσέλο, Λίντο- σε ένα απέραντο σκηνικό θεάτρου!
Ταυτισμένοι με το ρόλο τους, χιλιάδες κομπάρσοι ξεχύνονται στο λαβύρινθο των στενών, μπροστά από γοτθικές καμάρες, πλατείες, γεφύρια, πεζούλια εκκλησιών. Χιλιάδες οι φορεσιές, εμπνευσμένες κατά πολύ από την Commedia dell' arte, τον 16ο αιώνα, κομμένες και ραμμένες σε θεατρικά εργαστήρια ή και σε σπίτια ιδιωτών, μήνες πριν, με χιλιόμετρα κλωστής και πούλιας.
Κάποιες παμπάλαιες σαν εκείνη του αρλεκίνου, που πάνω στο γαζωμένο από κομμάτια ύφασμα ή ζωγραφισμένο με ρόμβους μανδύα υπάρχει η μακρινή ανάμνηση του κουρελή. Ολη η ιστορία του καρναβαλιού αποτυπώνεται στις στολές, κάποιες φορές υπενθυμίζοντας γεγονότα όχι τόσο ευχάριστα.
Οπως στην πασίγνωστη φιγούρα του Ντοτόρε, του γιατρού της φοβερής πανώλης, ντυμένου με τη μακάβρια μαύρη στολή και τη χαρακτηριστική μάσκα σε σχήμα γερακιού, μια ανάμνηση της φοβερής αυτής επιδημίας του 1630, που αφάνισε το ένα τρίτο του πληθυσμού της Βενετίας και έγινε αιτία για να χτιστούν μερικές από τις πιο όμορφες εκκλησίες, όπως η Σάντα Μαρία Ντε Λα Σαλούτε.
ΦANTAΣMAΓOPIA
Μερικές εικόνες δεν ξεχνιούνται: η φυσιογνωμία του δόγη και της κουστωδίας του, με την κάπα και τα δαχτυλίδια στο χέρι, να περιφέρεται στην πλατεία του Αγίου Μάρκου και στη συνέχεια να χάνεται προς το Ντανιέλι, ένα από τα πλέον γνωστά ξενοδοχεία της Ευρώπης. Στην Ερμπερία, στην περίφημη λαχαναγορά, στην προβλήτα του Ριάλτο, μια όμορφη κοπέλα με στολή λεμονανθού. Η φαντασία οργιάζει, ενώ τα κοστούμια δεν έχουν μιμητές.
Στο εκπληκτικό θέατρο της Φενίτσε, άριστα επισκευασμένο μετά την καταστροφική πυρκαγιά του 1996, με σημαντικές βραδιές όπερας και μπαλέτου, ζούμε τη μοναδική ατμόσφαιρα με τους θεατές ντυμένους στο πνεύμα του καρναβαλιού! Στην κατάμεστη πλατεία του Αγίου Μάρκου -όπως και στις μικρότερες- γίνεται πανδαιμόνιο, οι επισκέπτες είναι αδύνατον να μείνουν έξω από το παροξυσμικό πάρτι, σε μια πόλη από κάθε γωνιά της οποίας ακούγεται η μουσική του Vivaldi. Και οι εικόνες δεν έχουν τελειωμό. Προσοχή στους Σάτηρους!"
  |
Αναπόσπαστο κομμάτι της πολυσήμαντης ιστορίας της Βενετίας, το καρναβάλι ριζώνει κάπου δέκα αιώνες πίσω, όταν η Καθολική Εκκλησία, επιχειρώντας να δώσει στο Πάσχα την ιδιαίτερη σημασία του, προσδιόρισε ημερολογιακά τις γιορτές, οριοθετώντας το σαν μια περίοδο απαραίτητης εκτόνωσης με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και διάρκεια.
ΓIOPTH ME IΣTOPIA
Ο όρος «Carneval» στα ιταλικά, άλλωστε, έβρισκε την πρωταρχική του εξήγηση στην κατανάλωση κρέατος -Carne Vale- που χαρακτηρίζει ακόμα την Αποκριά και τις κάθε μορφής απολαύσεις, που προηγούντο της μεγάλης νηστείας του Πάσχα. Με τον καιρό, στη Βενετία, το καρναβάλι πήρε εκρηκτικές διαστάσεις. Διαρκούσε από έξι μήνες έως ένα χρόνο. Ολα επιτρέπονταν στην πόλη της χλιδής και του πλούτου, με τις «ευλογίες» της θρησκευτικής και κοσμικής εξουσίας, των δόγηδων, που είχαν επιτρέψει και τη χρήση της μάσκας. Από τον 12ο ώς τον 18ο αιώνα, που κατέρρευσε ως θεσμός το καρναβάλι, μαζί με τη δημοκρατία, η Βενετία -εκτός των άλλων- είχε γίνει συνώνυμη των απολαύσεων, προσελκύοντας την αριστοκρατία της Ευρώπης, ενώ ο λαός «κατανάλωνε» τις ίντριγκες και τα πάθη των μεγάλων οικογενειών.
Διόλου τυχαίο μάλιστα, που η μάσκα στη Βενετία, πεμπτουσία της μεταμφίεσης, πρωτοφορέθηκε από τους ευγενείς, για να μπορούν να μπαινοβγαίνουν ανενόχλητοι σε λαϊκές γειτονιές και στέκια, θέατρα και μοναστήρια. Γνωστοί και οι καρδιοκατακτητές της Ευρώπης, σαν τον Τζάκομο Καζανόβα, που έγραψε ιστορία στη Βενετία ξελογιάζοντας το «αδύναμο φύλο» - ειδικά τις καλόγριες, αφού τα μοναστήρια φιλοξενούσαν και χορούς! (Ολη η ατμόσφαιρα έχει αποδοθεί έξοχα στον «Καζανόβα» του Φεντερίκο Φελίνι.) Ωσπου ήρθαν οι Αυστριακοί και ύστερα οι Γάλλοι με τον Ναπολέοντα, και έβαλαν τέλος στο καρναβάλι.
Επρεπε να φτάσουμε στη δεκαετία του 1970, για να αναβιώσει και πάλι, από μια ομάδα ανθρώπων που θέλησαν να επιστρέψουν τη χαμένη ιστορική αίγλη της πόλης με το καρναβάλι.
HMEPEΣ EKΣTAΣHΣ
 |
Ταυτισμένοι με το ρόλο τους, χιλιάδες κομπάρσοι ξεχύνονται στο λαβύρινθο των στενών, μπροστά από γοτθικές καμάρες, πλατείες, γεφύρια, πεζούλια εκκλησιών. Χιλιάδες οι φορεσιές, εμπνευσμένες κατά πολύ από την Commedia dell' arte, τον 16ο αιώνα, κομμένες και ραμμένες σε θεατρικά εργαστήρια ή και σε σπίτια ιδιωτών, μήνες πριν, με χιλιόμετρα κλωστής και πούλιας.
Κάποιες παμπάλαιες σαν εκείνη του αρλεκίνου, που πάνω στο γαζωμένο από κομμάτια ύφασμα ή ζωγραφισμένο με ρόμβους μανδύα υπάρχει η μακρινή ανάμνηση του κουρελή. Ολη η ιστορία του καρναβαλιού αποτυπώνεται στις στολές, κάποιες φορές υπενθυμίζοντας γεγονότα όχι τόσο ευχάριστα.
Οπως στην πασίγνωστη φιγούρα του Ντοτόρε, του γιατρού της φοβερής πανώλης, ντυμένου με τη μακάβρια μαύρη στολή και τη χαρακτηριστική μάσκα σε σχήμα γερακιού, μια ανάμνηση της φοβερής αυτής επιδημίας του 1630, που αφάνισε το ένα τρίτο του πληθυσμού της Βενετίας και έγινε αιτία για να χτιστούν μερικές από τις πιο όμορφες εκκλησίες, όπως η Σάντα Μαρία Ντε Λα Σαλούτε.
ΦANTAΣMAΓOPIA
Μερικές εικόνες δεν ξεχνιούνται: η φυσιογνωμία του δόγη και της κουστωδίας του, με την κάπα και τα δαχτυλίδια στο χέρι, να περιφέρεται στην πλατεία του Αγίου Μάρκου και στη συνέχεια να χάνεται προς το Ντανιέλι, ένα από τα πλέον γνωστά ξενοδοχεία της Ευρώπης. Στην Ερμπερία, στην περίφημη λαχαναγορά, στην προβλήτα του Ριάλτο, μια όμορφη κοπέλα με στολή λεμονανθού. Η φαντασία οργιάζει, ενώ τα κοστούμια δεν έχουν μιμητές.
Στο εκπληκτικό θέατρο της Φενίτσε, άριστα επισκευασμένο μετά την καταστροφική πυρκαγιά του 1996, με σημαντικές βραδιές όπερας και μπαλέτου, ζούμε τη μοναδική ατμόσφαιρα με τους θεατές ντυμένους στο πνεύμα του καρναβαλιού! Στην κατάμεστη πλατεία του Αγίου Μάρκου -όπως και στις μικρότερες- γίνεται πανδαιμόνιο, οι επισκέπτες είναι αδύνατον να μείνουν έξω από το παροξυσμικό πάρτι, σε μια πόλη από κάθε γωνιά της οποίας ακούγεται η μουσική του Vivaldi. Και οι εικόνες δεν έχουν τελειωμό. Προσοχή στους Σάτηρους!"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου